Afgelopen donderdag was de eerste jaarthemalezing na het congres. Waar het congres nog over Europa ging, werd de focus in deze lezing verkleind naar Nederland. Arnold Enklaar, culturele coach, politicus en schrijver van het boek ‘Nederland, tussen nut en naastenliefde’, was de spreker van deze avond.

Allereerst legde de spreker het belang van cultuur uit. Rond de tijd van de Verlichting maakten mensen vooral rationele keuzes, terwijl de keuzes nu meer zijn gebaseerd op cultuur. Enklaar gaf voor cultuur de volgende definitie: cultuur is de manier van handelen of denken die typisch is voor een bepaalde gemeenschap. De kern van deze cultuur bestaat uit overtuigingen, ook wel waarden genoemd. Deze waarden sturen het gedrag van mensen en zijn verankerd in het gevoel van mensen. Cultuur wordt bepaald door de opvoeding, dus in de eerste jaren van je leven wordt je cultuur het meest ontwikkeld. Waarden die we in Nederland heel belangrijk vinden zijn gelijkheid, overeenstemming en zelfbeschikking.



Op het gebied van zelfbeschikking (‘ik bepaal zelf wat ik doe’) verschillen we van veel andere landen. Dit botst dan vaak, omdat andere landen deze waarde nogal asociaal vinden. Het enige land dat daarin met ons overeenkomt is Zwitserland. Dit is onder andere te zien in het drugsbeleid en de regels over euthanasie. Met andere landen botst het snel, omdat de eigen normen en waarden aan een verschijnsel bij de ander wordt gehangen. Dit heet attributie. De kunst is dus om erachter te komen hoe het bij de ander werkt. Enklaar geeft aan dat we het vaker moeten hebben over cultuur, zodat we beter kunnen begrijpen waarom we doen zoals we doen en zodat nieuwkomers kunnen deelnemen aan onze cultuur.

Daarnaast werd het verschil tussen cultuur en identiteit uitgelegd. Identiteit is vooral het afvragen van wie je bent en waar je je bij voelt horen, terwijl cultuur meer gebonden is aan je opvoeding. Cultuur en identiteit (wat vind ik van mijzelf en wat vinden anderen van mij) kunnen dus botsen en dit levert conflicten op.

In de vragenronde ging Enklaar nog even door: humor is cultuurgebonden, de waarde zelfbeschikking verschilt zelfs nog regionaal in Nederland, cultuur zal niet globaliseren en allochtonen moeten in aanraking komen met de Nederlandse cultuur: een inburgeringscursus alleen is niet genoeg om deel uit te kunnen maken van onze cultuur.

Na de lezing was er nog alle ruimte om met de spreker door te praten en daarna vertrok men naar sociëteit.