Donderdag 26 oktober was het tijd voor de eerste jaarthemalezing van het jaar. Daniël Boomsma van de Mr. Hans van Mierlo Stichting kwam langs bij de VGST om het met ons te hebben over het sleutelen aan DNA. Hij vertelde ons over de verschillende technieken die tegenwoordig worden toegepast op embryo’s. Van een ‘simpele’ IVF-behandeling, via embryoselectie naar de CRISPR-Cas9 techniek. Bij deze laatste techniek kunnen er met behulp van bacteriën stukjes DNA uit het geheel worden geknipt of verplaatst. In de medische ethiek zijn ze vooral bezig met de vraag “Het kan, maar is het ook wenselijk?” Over het algemeen zijn we het met elkaar eens dat een zieke genezen moet worden, maar wat doe je met het hele grote grijze gebied tussen ziek en gezond in? Tussen levensbedreigende ziektes en gezondheid zitten veel verschillende gradaties van ziekte. Daniël schetste met veel voorbeelden voor ons een beeld van dit grijze gebied. Van levensbedreigende ziektes als taaislijmziekte, via meervoudige beperkingen zoals het syndroom van Kleefstra naar een enkele beperking als autisme of doofheid. Waar leggen we de grens? Wie moeten we helpen met de mogelijkheden die we hebben? Sommige mensen hoef je niet te genezen, maar moet je helpen met het vinden van een passende baan, zoals in het geval van de Sign Language Coffee Bar in Amsterdam.

Nadat we binnen het grijze gebied steeds een stapje verder waren gegaan, nam Daniël ons nog een stap verder mee. Wat als we het niet meer hebben over het corrigeren van fouten in het DNA, maar over het verbeteren van mensen met deze techniek? Deels wordt het verbeteren van mensen al gedaan door iedereen die de sportschool in gaat. Ze vinden hun lichaam niet goed genoeg en daarom gaan ze bezig met het ‘mooier maken’ van hun lichaam, waar ze gelukkig van worden. Dit kan met deze nieuwe techniek worden doorgetrokken naar het DNA. Zo kan het zijn dat het DNA van een embryo wordt aangepast om een fout in het DNA te herstellen, maar tegenwoordig kan de kiembaan ook worden aangepast. De gevolgen hiervan zijn niet alleen in het embryo te zien, maar ook in de toekomstige generaties van dit embryo. Het bekendste voorbeeld hiervan is het gen dat borstkanker veroorzaakt. Het dilemma dat hierin centraal staat is dat deze ‘designer-baby’s’ worden geconfronteerd met keuzes die voor hen zijn gemaakt en onomkeerbaar zijn.

Daniël sloot af met een les die uit de mythologie van Icarus te leren valt. Als we te hoog vliegen, dus als we deze techniek op alle mogelijke situaties toepassen, dan worden we hoogmoedig en komen we ten val. Als we te laag vliegen, dus als we deze techniek niet toepassen, dan blijven levensbedreigende ziektes in de wereld en komen we niet verder. Aan het eind van de lezing hadden we een lange vragen-/discussieronde, waarbij vele interessante onderwerpen zijn besproken en die volgens de spreker nog veel langer door had mogen gaan. Naar aanleiding van onze scherpe vragen merkte Daniël gekscherend op: "Ik schrijf hier een bundel over, willen jullie toevallig mee schrijven?" Ook op sociëteit ging een heel aantal van de gesprekken nog over de lezing. Daniël Boomsma, hartelijk dank!